Nhiều người vẫn hay nhầm lẫn trong việc xác định sự bắt buộc của bảo hiểm y tế, không biết mình có là đối tượng bắt buộc hay không hay trường hợp nào là không bắt buộc. Theo luật pháp hiện hành bảo hiểm y tế có bắt buộc không? Bảo hiểm y tế chỉ bắt buộc với một số nhóm đối tượng nhất định, được điều chỉnh và đảm bảo thực hiện bởi Luật bảo hiểm y tế cùng các văn bản có giá trị pháp lý khác.
1. Đối tượng tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc
Theo luật pháp hiện hành bảo hiểm y tế chỉ bắt buộc với 6 nhóm đối tượng xác định. Căn cứ vào Điều 1, Nghị định 146/2018/NĐ-CP thì 6 nhóm đối tượng bắt buộc sử dụng bảo hiểm xã hội bao gồm:
- Nhóm do người lao động và người sử dụng lao động đóng;
- Nhóm do cơ quan BHXH đóng;
- Nhóm do ngân sách Nhà nước đóng;
- Nhóm được ngân sách Nhà nước hỗ trợ mức đóng;
- Nhóm tham gia BHYT theo hộ gia đình;
- Nhóm do người sử dụng lao động đóng.
Trong 6 nhóm đối tượng phải đóng bảo hiểm xã hội có những đối tượng được nhà nước đóng bảo hiểm y tế toàn bộ và có những đối tượng được nhà nước hỗ trợ 1 phần chi phí đóng bảo hiểm. Dù là hỗ trợ toàn bộ chi phí hay một phần chi phí thì bảo hiểm y tế vẫn đem đến rất nhiều lợi ích cho người tham gia.
2. Đối tượng tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện
“Bảo hiểm y tế tự nguyện là hình thức bảo hiểm được nhà nước tổ chức thực hiện không vì mục đích lợi nhuận. Được áp dụng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, do người dân tự nguyện tham gia.”
Theo luật các nhóm đối tượng, các đối tượng không nằm trong nhóm 6 đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm y tế thì thuộc nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện. Trước đây Luật Bảo hiểm y tế 2008 quy định 05 đối tượng chưa tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc sẽ được tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện bao gồm:
- Học sinh, sinh viên.
- Người thuộc hộ gia đình làm nông, lâm, ngư và diêm nghiệp.
- Thân nhân mà người lao động có trách nhiệm nuôi dưỡng và sống trong cùng hộ gia đình.
- Xã viên hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể.
- Một số đối tượng khác.
Hiện nay, căn cứ vào Nghị định 146/2018/NĐ-CP được ban hành 17/10/2018 chính thức có hiệu lực từ 01/12/2018 những đối tượng không thuộc diện tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc nêu trên mới được tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện. Như vậy các đối tượng tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện đã thu hẹp hơn trước thay vào đó chuyển sang đối tượng bắt buộc tham gia.
3. Chính sách mới nhất về bảo hiểm y tế áp dụng từ năm 2020
Một trong những điểm đáng chú ý nhất về bảo hiểm y tế năm 2020 đó là sự thay đổi về sổ bảo hiểm. Căn cứ vào Điểm g, Khoản 5, Điều 42 Nghị định 146/2018/NĐ-CP thì chậm nhất đến ngày 01/01/2020, Cơ quan bảo hiểm xã hội phải thực hiện phát hành thẻ bảo hiểm y tế điện tử cho người tham gia bảo hiểm y tế.
Bảo hiểm y tế mang đến rất nhiều lợi ích, đặc biệt khi xảy ra tai nạn, ốm đau, bệnh tật ngoài ý muốn. Mỗi cá nhân, gia đình nên tham gia BHYT một cách tự nguyện để có thể tự bảo vệ, chăm lo sức khỏe cho mình.
Như vậy, việc tham gia bảo hiểm y tế là không hoàn toàn bắt buộc những người thuộc nhóm đối tượng bắt buộc tham gia BHYT theo quy định mới phải tham gia. Ngoài ra người dân cũng có thể tự nguyện tham gia hình thức đóng bảo hiểm y tế tự nguyện để hưởng những quyền lợi mà BHYT mang lại cho bản thân và gia đình.